In de zomer van 2022 publiceerde T-Mobile in een persbericht dat Ericsson was gekozen als leverancier voor de vernieuwing van het mobiele netwerk. Dit kwam voor ons best als een verrassing. In de laatste jaren zijn ze bezig geweest om het inmiddels 10 jaar oude Huawei netwerk te upgraden naar een nieuwere generatie apparatuur, om klaar te zijn voor alle 5G ontwikkelingen. Hiermee hebben ze inmiddels al meer dan een jaar landelijke dekking met 5G in de 700MHz band. We zitten momenteel in de eerste 5G NSA fase met alle drie netwerken in Nederland, maar met de geplande frequentieveiling voor de 3500MHz band hebben we een vooruitzicht voor hogere snelheden en de invoering van standalone 5G.
Los van deze perspublicatie heeft T-Mobile weinig bekend gemaakt over hoe dit project eruit gaat zien. Uiteindelijk is het vervangen van het netwerk een traject waar de klant weinig van zal moeten merken. We hebben met de KPN Huawei modernisatie ook gezien dat dit zeker mogelijk is. Wel hebben we bij Antennekaart na de publicatie van dit persartikel lang nagedacht over hoe het nieuwe netwerk eruit zal zien. Uiteindelijk heeft T-Mobile nu al veel locaties waar ze groot uitpakken met moderne technieken zoals 8T8R en grote hoeveelheden spectrum. Met de modernisatie zullen ze sowieso niet voor mindere technieken gaan. Ook heeft Huawei in de laatste jaren een voorsprong gehad in de industrie. Zie bijvoorbeeld de introductie van 4T4R lowband RRU's in het T-Mobile netwerk, en het gebruik van 8T8R op de FDD banden. Voor zover bij ons bekend is het aanbod van Ericsson hierin minder. Maar de netwerkleveranciers zijn nooit heel open in het aanbod, en bij nieuwe contracten krijgen providers vaak toegang tot de nieuwste technieken.
Naast het bijhouden van ontwikkelingen in de telecomsector heeft Antennekaart.nl ook een actieve community met gebruikers die gemeten signaalgegevens delen. Dit gaat onder andere via apps als NetMonster. In December van het vorige jaar zagen we bij een aantal masten in het noordwesten van het land onbekende cell IDs en eNodeB IDs verschijnen. Simpel gezegd zijn dit unieke nummers voor elke frequentie op elke zendmast. Tot dusver hebben zendmasten van T-Mobile op 1800MHz een cell ID van 9 t/m 11 gehad, en een eNodeB nummer eindigend op 0. Maar in een paar aangeleverde datapunten waren duidelijke verschillen te zien. Dat wekte onze interesse, want we hebben nog nooit gezien dat deze nummers wijzigen. Daarnaast waren op de dekkingskaart van T-Mobile veel oranje vlekken te zien die duiden op onderhoud. En ook kwam er nog een melding van een lid van het Tweakers forum uit Alkmaar dat het mobiele netwerk daar ineens veel sneller was geworden. Reden genoeg voor ons om gewapend met camera en tablet in de auto te stappen en op onderzoek uit te gaan.
Onderweg pikte ik zelf onder Alkmaar langs de A9 ook al een aantal onbekende cell IDs op, wat waarschijnlijk betekent dat daar ook gewerkt wordt. Een van de eerste locaties die we bekeken was de C2000 zendmast op Sportpark Overdie. Hier werd al snel duidelijk dat de antennes en apparatuur hier zijn vervangen door Ericsson apparatuur. Voorheen had deze locatie een vrij simpele opbouw, met 700/800/900MHz en een RRU voor 1800/2100MHz. Maar nu zag ik op mijn telefoon al het FDD spectrum actief. Dus 700/800/900MHz, 1400MHz, 1800MHz, 2100MHz en 2600MHz.
Dit is een vrij compacte antenne, die ook een actief component lijkt te hebben (zie de zender achterop de antenne). Dit is zeer waarschijnlijk de Ericsson AIR3218, waar een paar foto's van te zien zijn op Google. Als dat waar is heeft deze antenne een ingebouwde 32x32 zender voor 3500MHz. Dat zou betekenen dat dit de eerste grootschalige uitrol van 3500MHz-ready apparatuur is. Aan de onderkant van de antenne zien we 12 feeders. Aan de kleuren van de stickers is te zien dat vier daarvan zijn voor het lage spectrum, vier feeders zijn voor 1400MHz, en de laatste vier zijn voor 1800MHz, 2100MHz en 2600MHz. Iets lager in de mast hangen de RRU's. Een aantal hiervan heb ik wel eens gezien in het buitenland, maar er zit ook wat onbekends bij. Hierover later meer.
In Alkmaar heb ik nog een aantal sites gevonden die met ditzelfde type antenne zijn uitgerust. Maar er waren ook aardig wat sites waar de bestaande Huawei antennes zijn hergebruikt, en waar dus alleen nieuwe RRU's zijn geplaatst. Een van de opvallendste locaties was Parkeergarage Karperton in het centrum. Op het dak van deze parkeergarage hebben alle providers antennes staan. Het dak is goed toegankelijk, dus dat geeft een mooie kans om de apparatuur beter te bekijken. T-Mobile had hier voorheen nog oude antennes hangen, van voor de 5G uitrol. Deze antennes hingen hier nu nog, maar waren inmiddels uitgerust met Ericsson RRU's. Alle providers hebben hier vrij oude antennes en apparatuur hangen, dus er zal een goede reden zijn waarom hier geen antennes zijn gewisseld. Het nadeel van het hergebruiken van oude antennes is dat deze geen 700MHz of 1400MHz ondersteunen. Verder is er niks mis met het gebruik van deze antennes. Op het moment van bezoeken zond deze site op 800MHz, 900MHz, 1800MHz, 2100MHz en 2600MHz (FDD). De 2600MHz TDD band is hier verdwenen.
Achter elke antenne hangt één RRU. Dit is Ericsson's 4466 RRU. Deze werd sinds kort in Duitsland ook al gebruikt. Deze RRU ondersteunt maar lieft drie frequentiebanden in 1 kist, namelijk 1800MHz, 2100MHz en 2600MHz (FDD). Dit alles in een 4T4R configuratie. We kenden natuurlijk de RRU's al die 1800MHz en 2100MHz konden, maar deze nieuwe doorontwikkeling heeft een derde band mogelijk gemaakt.
Dit oude type antenne heeft 2 poorten voor 1710MHz-2690MHz, 2 poorten voor 1710MHz-2170MHz en 2 poorten voor 2490MHz-2690MHz. Daardoor is hier een combiner geplaatst om het 2600MHz-signaal op twee van de vier feeders los te trekken, om het op de aparte poorten aan te kunnen sluiten. Hierdoor kunnen ze alle banden alsnog op 4T4R gebruiken. Ook zijn er twee poorten voor laag spectrum. Op de plek waar voorheen twee Huawei radiokasten stonden staat nu maar één kast, en een setje RRU's. Dit type had ik al eens gezien in het buitenland, namelijk de 2238. Dit is een 2T2R RRU waar 700MHz, 800MHz en 900MHz uit komt. Dit signaal gaat met de oude feeders naar de antenne.
Wat we hier nu zien is dus al een andere strategie dan wat KPN hanteerde tijdens zijn Huawei modernisatie. In plaats van om overal zo veel mogelijk dezelfde layout te bouwen wat vertraging op kan leveren lijkt T-Mobile voor een strategie te kiezen waar ze alle sites ombouwen. Als de antennes niet kunnen worden verwisseld sluiten ze zo veel mogelijk spectrum aan op de bestaande antennes. Binnen Alkmaar hebben we al meer dan 10 locaties gevonden die zijn omgebouwd. Vrijwel alle locaties hebben naast het standaard spectrum ook 1400MHz en 2600MHz gekregen. De 2600MHz TDD band is overal verdwenen. Dit is geen hele verrassende keuze. Voor vrijwel alle telefoons is het namelijk onmogelijk om naast 4G FDD en 5G FDD NSA een TDD carrier te koppelen. Dit resulteerde in dat de TDD band vrijwel nergens meer gebruikt werd. Dit was duidelijk zichtbaar in metingen met SDR apparatuur. In veel gevallen is deze band zelfs al uitgeschakeld om stroom te besparen. Toch zal T-Mobile moeten voldoen aan de dekkingsverplichting voor deze band, dus het is niet ondenkbaar dat deze band in de toekomst weer wordt uitgerold. Dan wellicht meteen op 5G.
Onderweg terug naar huis rijd ik over Heiloo en Castricum. Ook hier zijn al aardig wat locaties omgebouwd. In Heiloo zag ik een site met het kleinste type antenne wat T-Mobile uitrolt. Net als de mast bij Sportpark Overdie heeft deze ook 4 RRU's per sector. Nu we typenummers hebben gezien is de layout makkelijker uit te leggen. De onderste dikke RRU's zijn de 2238's voor 7/8/900MHz. Dit is maar een 2T2R exemplaar, waardoor T-Mobile er 2 per sector gebruikt om 4T4R low aan te kunnen bieden. Voor zover mij bekend heeft Ericsson nog geen RRU die 4T4R low kan doen. De hoge RRU is weer de 4466, voor 1800MHz, 2100MHz en 2600MHz. Dat signaal wordt hier op alle vier feeders gesplitst door een combiner, omdat deze antenne aparte poorten heeft voor 2600MHz. Daarnaast hangt een 4T RRU voor 1400MHz, de vrij nieuwe Radio 4020. Deze is ook al eens gezien in Duitsland. De clusterpoorten in deze antenne geven nog ruimte om 3500MHz toe te voegen in de toekomst.
Tussen Heiloo en Egmond-Binnen staat een oude tijdelijke mast die voorheen alleen 1800MHz en 2100MHz uitzond. Ook hier zijn nieuwe Ericsson zenders te zien. Er hangen drie Radio 4466 zenders in de mast, aangesloten op de oude antennes. 2600MHz is hier niet actief omdat de oude antennes dit niet ondersteunen.
Bij de mast aan de Stetlaan in Heiloo zien we weer een vergelijkbare opstelling. Hier zijn de bestaande 2L4H antennes hergebruikt. Ook hier weer tweemaal een Radio 2238 per sector voor 7/8/900MHz, een 4020 voor 1400MHz, en weer een grote Radio 4466 voor 1800/2100/2600MHz. Vrijwel alle sites die ik heb gezien hebben dit spectrum actief. Het headframe achter de antenne geeft ruimte om nog een tweede antenne op te hangen in de toekomst, vermoedelijk voor 3500MHz.
Alle sites lijken nu erg op elkaar qua uitgerold spectrum. In ieder geval lijkt het erop dat 2600MHz nu standaard overal wordt toegevoegd, en waar mogelijk ook 1400MHz. We hebben nog maar een paar sites gezien dus het is te vroeg om conclusies te trekken. Ik heb verder ook geen idee of dit een van de eerste gebieden is, of dat er al meer regio's in het land zijn met Ericsson apparatuur. Er zijn vast nog niet veel Ericsson sites, dan was het namelijk wel opgevallen in de laatste Antenneregister update. Dit was een toevallige vondst die alleen mogelijk is door het aanleveren van NetMonster data door gebruikers van de Antennekaart. Als je wilt wordt het dus zeer gewaardeerd als je je NetMonster data deelt met ons via de app.
Heb je ook het vermoeden dat er Ericsson sites bij jou in de omgeving staan? Laat het ons weten en stuur foto's. We wachten de eerstvolgende Antenneregister update af en als er meer nieuws is lees je dat hier.