Circuit Zandvoort - Mast van de maand December 2020

De kortste dag van het jaar nadert alweer snel en de hoeveelheid overgebleven dagen tot kerst zijn op één hand te tellen. Het is een teken dat het alweer December is. De maand December van het jaar 2020, wat onder andere het jaar had moeten worden van de Nederlandse Formule 1 Grand Prix op het circuit in Zandvoort. Het had een evenement moeten worden wat hoog in het lijstje van grootste sportevenementen in Nederland terecht zou zijn gekomen. Door de huidige pandemie is het evenement op 3 Mei niet doorgegaan. Toch is tot aan het begin van het jaar hard gewerkt om alle faciliteiten op tijd klaar te krijgen. Een volledig vernieuwde baan en verbeterde infrastructuur op en rond het circuit.

Voor de editie van 'Mast van de maand' in December reizen we af naar Zandvoort. Een bekende badplaats vlakbij Haarlem, die naast het welbekende circuit ook veel faciliteiten op en rond het strand heeft die in de zomermaanden druk worden bezocht. Deze drukte zie je ook terug in het mobiele netwerk. Alle providers hebben in Zandvoort masten hangen met vrijwel alle frequentiebanden om het netwerk deze topdrukte te laten afhandelen.

Toch staat deze zomerse drukte niet in verhouding met de verwachte 300.000 bezoekers in een Formule 1-weekend. Zo'n gigantische hoeveelheid bezoekers nemen een grote hoeveelheid dataverbruik met zich mee. Een 'normale' zendmast met drie sectorantennes zal hier al snel overbelast raken. Tijdens deze editie van 'Mast van de maand' zullen we dus gaan kijken naar een van de zwaarst uitgevoerde zendmasten, namelijk de zendmast midden op het circuit in Zandvoort.

Afgelopen zomer, op 27 Juni, reisde ik af naar Zandvoort om daar de situatie te bekijken. Op de Antennekaart was te zien dat de mast op het circuit door alle providers een flinke upgrade heeft gekregen. De binnenplaats op het circuit was gelukkig open, waardoor we dicht bij de mast fotos konden maken en het een en ander konden scannen.

De kasten onder de zendmast waren helaas niet toegankelijk, maar door de hekken heen was er genoeg ruimte en mogelijkheid om foto's te maken. Het heeft een aantal dagen geduurd voordat we de exacte layout van de mast begrepen. In dit artikel behandelen we de installatie per provider, op volgorde van minst interessant naar meest interessant.

KPN

Om te beginnen kijken we naar de layout van KPN in deze mast. Voor KPN is er helaas weinig bijzonders te melden. Op deze locatie heeft KPN de lichtste Huawei setup hangen, dus met 700MHz, 800MHz, 900MHz, 1400MHz, 1800MHz en 2100MHz. Op deze mast is voor KPN helemaal geen 2600MHz aanwezig. Dit geeft aan dat ze tijdens het raceweekend waarschijnlijk tijdelijke zendmasten hebben willen plaatsen om de capaciteit te verzorgen. KPN is op dit moment druk bezig met de ombouw van het hele netwerk naar Huawei en besteed nog weinig aandacht aan dit soort maatwerklocaties. Misschien zagen ze bij KPN de afgelasting van het sportevenement wel aankomen en hebben daarom een jaar gewacht met de investering.

Dit zijn standaardantennes voor KPN. De bovenste grote RRU is een RRU5509t voor 700MHz, 800MHz en 900MHz. De onderste grote RRU is een RRU5502 voor 1800MHz en 2100MHz. De kleinere RRU is voor 1400MHz, waarbij maar 2 van de 4 poorten worden gebruikt. Bij alle Huawei locaties heeft KPN sensoren bovenop de antenne (Huawei AISU) om te meten hoe de antenne is afgericht. Hierdoor kan het netwerk deze informatie gebruiken voor optimalisaties, en kan het worden gebruikt om problemen op te sporen, zoals losgewaaide antennes.

T-Mobile

De apparatuur van T-Mobile is hier zeker geen standaard setup. T-Mobile maakt hier gebruik van 2 multi-beam antennes. Een multi-beam antenne is een antenne die in dit geval 6 stralen van 15 graden breed uitzendt, waarbij een reguliere sectorantenne een enkele straal van 120 graden bedient. Door een gebied op te splitsen in meerdere kleine sectoren kun je veel meer capaciteit inzetten. Dit soort antennes worden ook vaak gebruikt als tijdelijke zendmast bij festivals.

Het gebruik van multi-beam antennes heeft ook nadelen. Doordat je per antenne zes keer zoveel sectoren hebt, heb je ook zes keer zoveel zenders nodig. Deze zenders (RRUs) zijn duur, maar verbruiken ook een redelijke hoeveelheid stroom. Daarom is een locatie met multi-beam antennes operationeel duurder. Multi-beam antennes kunnen ook voor veel meer storing zorgen op nabijgelegen zendmasten. Dit is bij het circuit Zandvoort niet zo'n groot probleem, omdat de antennes vrij laag hangen en het hele circuit is omringd door hoge duinen.

Op deze locatie heeft T-Mobile 3 actieve carriers per sector, namelijk de twee 1800MHz carriers en de 2100MHz carrier. Doordat T-Mobile hier de RRUs op de grond heeft staan zou het in de toekomst vrij simpel zijn om 2600MHz FDD (Band 7) toe te voegen. Op de bovenstaande foto kun je ook zien dat T-Mobile op de linker antenne maar 5 sectoren gebruikt in plaats van 6 sectoren. Als er geen bezoekers in het gebied komen waar het ongebruikte sector op is gericht kan het een mooie besparing zijn om dit sector niet in te zetten.

Deze multi-beam antennes bedienen alleen het gebied rond de hoofdtribune. Ook zenden deze antennes alleen de hogere frequentiebanden uit. Voor de rest van de omgeving en de rest van de frequenties hangen hogerop in de mast nog een aantal reguliere sectorantennes.

De twee linker antennes hebben maar 1 RRU. Dit is de RRU5509t voor 700MHz, 800MHz en 900MHz. Deze sectoren overlappen met de multi-beam antennes, dus hoge banden zijn hier niet nodig. De rechter antenne bedient de omgeving achter het circuit. Hier is geen multi-beam antenne op gericht dus moet deze antenne het volle pakket kunnen aanbieden. Dit is een actieve antenne met een ingebouwde zender voor 8T8R 1800MHz (Huawei AAU5973e). De RRU rechtsonder is een RRU5509t voor 700MHz, 800MHz en 900MHz. De RRU linksonder is een RRU5258 voor 8T8R 2600MHz TDD. De bovenste kleine RRU is een RRU5909 voor 2100MHz. De antenne heeft nog poorten vrij om in de toekomst 2600MHz FDD en 1400MHz toe te voegen.

Met dit hele pakket kan T-Mobile op het hele circuit mooie snelheden aanbieden.

Vodafone

Vodafone heeft zonder twijfel de interessantste setup van alle providers. Dit komt deels door de uitgerolde capaciteit, maar ook deels doordat ze alle componenten in de mast hebben hangen. Daardoor kun je vanaf de grond exact zien hoe alles werkt. De hoeveelheid kabels lijken misschien ingewikkeld. Daarom hebben we de exacte layout schematisch getekend.

We beginnen simpel. Bovenin de mast heeft Vodafone 3 reguliere sectorantennes hangen voor 800MHz 4G en 900MHz 2G.

Deze layout verschilt weinig van een reguliere zendmast. De kleine RRU is een Ericsson RRU2217 voor 800MHz, de grotere is een RRU2219 voor 900MHz. De grotere 2219 is hier nodig omdat de 2217 geen GSM/2G ondersteunt.

Onder deze normale sectorantennes hangt de eerste multi-beam antenne van Vodafone. Deze is precies gericht op de hoofdtribune en het start/finish gebied. Dit is hetzelfde type multi-beam antenne als T-Mobile gebruikt, met 6 sectoren van 15 graden.

Vodafone zet voor elk sector van de multi-beam antennes 4 carriers in. 1800MHz, 2100MHz en de twee 2600MHz carriers. Je ziet naast de antenne 6 witte RRUs hangen. Aan de achterkant van de mast hangen nog 6 RRUs. De kleine RRU is een Ericsson RRU 2217 voor 2600MHz. De grote is een RRU 2242 voor 1800MHz en 2100MHz. Boven de RRUs hangen kleinere kistjes. Dit zijn de combiners die het signaal van beide RRUs combineren in 1 set kabels. Onder de RRU zie je aan de achterkant van de mast nog een klein wit kastje hangen, met een lus kabel ernaast. Er gaat een enkele glasvezelkabel met meerdere vezels naar de grond vanaf dit doosje, welke het verdeelt in meerdere glasvezelkabels met 2 vezels. Hierdoor hoeft Vodafone geen glasvezelkabel per RRU naar de grond te trekken.

Iets lager in de mast heeft Vodafone nog eens 2 multi-beam antennes hangen.

Met deze layout wordt het ingewikkelder. De kleine antenne links bedient het gebied ten noorden van het circuit. Hier hangt een ERS 2242 RRU voor 1800MHz + 2100MHz, en een ERS 2212 RRU voor 2600MHz, die via een setje combiners de antenne ingaan. De ERS 2212 die bij deze antenne voor 2600MHz hangt is het grote broertje van de ERS 2217, met dubbel zo veel zendvermogen.

De twee multi-beam antennes in deze foto, en de bovenste multi-beam antenne voor de hoofdtribune overlappen met elkaar. Daarom zet Vodafone niet in elk sector evenveel carriers in. Beide multi-beam antennes op deze foto hebben 3 sectoren met alle 4 carriers (b1+b3+b7+b7), een sector met maar 1 2600MHz carrier (b1+b3+b7), een sector met alleen 2100MHz en een enkele 2600MHz carrier (b1+b7) en een sector met alleen een enkele 2600MHz carrier (b7).

Hiermee compenseren ze voor overlap tussen de antennes. Daardoor hangen er niet even veel RRUs van hetzelfde type, en hangen er ook minder combiners dan je zou verwachten. Linksonder hangen, net als bij de bovenste multi-beam antenne, 3 ERS 2217 RRUs voor 2600MHz en 3 ERS 2242 RRUs voor 1800MHz + 2100MHz. Aan de achterkant van de mast hangt nog zo'n set met 3 van elk type. Rechtonder aan de mast hangen 2 ERS 2242 RRUs voor 1800MHz + 2100MHz. 2 ERS 2217 RRUs voor alleen 2100MHz en nog eens 4 ERS 2217 RRUs voor 2600MHz.

Omdat de layout nogal ingewikkeld is zie je hieronder een schematisch overzicht van de Vodafone layout.

Met het schema hierboven wordt de layout van Vodafone duidelijker. Door de overlap in de sectoren kunnen ze besparen in een aantal zenders. Daarom zie je boven de racks met RRUs ook maar 10 combiners hangen in plaats van 12. Met deze layout heeft Vodafone de zwaarste setup hangen om het circuit van internet te voorzien tijdens de Formule 1 week.

Door de plaatsing van deze mast, en doordat de antennes vrij laag hangen, zorgt deze mast alleen voor dekking op het circuit. Het circuit is omringd door hoge duinen welke het signaal tegenhouden. Daardoor blijf je buiten het circuit verbonden met de masten in Zandvoort, om de drukte te verdelen.

Tot zover de December-editie van 'Mast van de maand'. Je suggesties zijn altijd welkom op het forum, op Twitter, of via E-Mail. Vragen over dit artikel zijn, zoals altijd, ook welkom in de reacties onder het artikel en op het Antenneforum.